Αιτίες που πρήζουν τα πόδια μας λόγω κατακράτησης:

• Φλεβολεμφοίδημα από Χρόνια φλεβική ανεπάρκεια των κάτω άκρων (οι φλέβες των ποδιών δυσκολεύονται να επιστρέψουν το αίμα από τα πόδια πίσω στη καρδιά)
• Θρομβοφλεβίτιδα (θρόμβος σε φλέβα που εμποδίζει την επιστροφή του αίματος)
• Λεμφοίδημα (εμπόδιο στη λεμφική κυκλοφορία)
• Λιποίδημα
• Εγκυμοσύνη
• Καθιστή θέση για πολλές ώρες (αεροπορικό ταξίδι)
• Ορθοστασία για πολλές ώρες
• Φάρμακα που λαμβάνουμε για την υπέρταση, τον διαβήτη, ή τον πόνο
• Θεραπεία με ορμόνες (οιστρογόνα, τεστοστερόνη)
• Παθήσεις θυρεοειδούς
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Περικαρδίτιδα (διόγκωση της μεμβράνης που περιβάλει την καρδιά)
• Καρδιομυοπάθεια (πάθηση του μυ της καρδιάς)
• Οξεία νεφρική ανεπάρκεια
• Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
• Νεφρωσικό σύνδρομο
• Κίρρωση (πάθηση του ήπατος)

Αιτίες που πρήζουν τα πόδια μας λόγω φλεγμονής:

Όταν το πρήξιμο οφείλεται σε φλεγμονή συνήθως συνδυάζεται με πόνο. Η φλεγμονή μπορεί να οφείλεται σε τραυματισμό ή νόσο, ή μπορεί να οφείλεται σε ρευματοειδή αρθρίτιδα ή άλλο αυτοάνοσο φλεγμονώδες νόσημα.

Επιγραμματικά οι παθήσεις που συνδυάζονται με φλεγμονή και πρήζουν τα πόδια περιλαμβάνουν:

– Αρθρίτιδα του γόνατος, ή της ποδοκνημικής άρθρωσης
– Κύστη του Baker ή ιγνυακή κύστη
– Ρήξη της κύστης του Baker
– Ερυσίπελας (μόλυνση του δέρματος)
– Διάφορες μολύνσεις ή πληγές στα πόδια
– Κάταγμα αστραγάλου ή ποδιού
– Διάστρεμμα αστραγάλου
– Κακώσεις μυών και αρθρώσεων
– Ουρική αρθρίτιδα
– Ρευματοειδής αρθρίτιδα (πάθηση του οργανισμού που εκδηλώνεται με πρήξιμο και πόνο των αρθρώσεων)

Πρήξιμο στους αστραγάλους ή στη περιοχή γύρω και κάτω από τους αστραγάλους είναι συχνό, και δεν πρέπει να μας ανησυχήσει.

Μπορεί να εμφανιστεί σε όλους μας μετά από πολύ ώρα ορθοστασίας, καθιστής θέσης (συνήθως ταξίδια, ιδίως αεροπορικά) ή και περπατήματος. Σε άλλους θα είναι πιο έντονο και σ’ άλλους πιο ήπιο.

Το πρήξιμο εκδηλώνεται με διαφορετική ένταση στον κάθε άνθρωπο, αλλά όσο μεγαλώνει η ηλικία μας ή/και αυξάνονται τα περιττά μας κιλά τόσο πιο συχνά θα εμφανίζεται και πιο έντονο θα γίνεται.

Αυτό το αθώο πρήξιμο φεύγει εύκολα μετά από καλή νυκτερινή ξεκούραση με τα πόδια πάνω σε ένα μαξιλάρι. ΠΡΟΣΟΧΗ όμως, γιατί τα πρηξίματα που δεν υποχωρούν τελείως μετά από τον νυκτερινό μας ύπνο, ή συνδυάζονται με άλλα συμπτώματα, μπορεί να είναι τα πρώτα σημάδια σοβαρών προβλημάτων υγείας.

Λίγο πρήξιμο χαμηλά στα πόδια είναι φυσιολογικό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και δεν πρέπει να μας ανησυχεί.

Το πρήξιμο περιμένουμε να είναι πιο έντονο όταν υπάρχουν ήδη κιρσοί ή λεμφοίδημα. Όμως, ξαφνικό πρήξιμο ή πολύ έντονα πρησμένα πόδια μπορεί να είναι σημάδι προεκλαμψίας, μίας σοβαρής κατάστασης κατά την οποία υψηλή αρτηριακή πίεση και πρωτεΐνη στα ούρα εμφανίζονται μετά την 20η εβδομάδα της εγκυμοσύνης. Αν λοιπόν εμφανιστεί έντονο πρήξιμο στα πόδια ή το πρήξιμο συνδυάζεται με πονοκέφαλους, κοιλιακούς πόνους, ναυτία, εμέτους, ή διαταραχές της όρασης, τότε να επικοινωνήσετε αμέσως με τον γυναικολόγο σας.

Οποιοσδήποτε τραυματισμός χαμηλά στο πόδι μπορεί πολύ εύκολα να προκαλέσει πρήξιμο. Η πιο συχνή αιτία είναι το διάστρεμμα στον αστράγαλο. Ένα στραβοπάτημα ή ένας τραυματισμός μπορεί να τεντώσει τους συνδέσμους που κρατούν τον αστράγαλο τόσο πολύ, ώστε μερικές ίνες του συνδέσμου να σπάσουν.

Τότε θα εμφανιστεί πρήξιμο τοπικά, με έντονο πόνο στη κίνηση. Για να μειωθεί το πρήξιμο πρέπει να βάλουμε πάγο στο σημείο του τραυματισμού, το πόδι ψηλά σε μαξιλάρι, να αποφύγουμε το περπάτημα στο τραυματισμένο πόδι και πιθανόν να δέσουμε το πόδι με σφιχτό ελαστικό επίδεσμο. Αν το πρήξιμο επιμένει ή εμφανιστεί μελανιά μετά από 1 – 2 ημέρες, τότε πρέπει να συμβουλευτούμε ορθοπεδικό.

Όταν υπάρχουν χαλασμένες φλέβες στα πόδια μας (συνήθως κιρσοί), γίνεται λίμναση του φλεβικού αίματος στα πόδια. Αυτό προκαλεί πρήξιμο χαμηλά στο πόδι. Στα αρχικά στάδια, υποχωρεί εντελώς το βράδυ στον ύπνο και εμφανίζεται πάλι κατά τη διάρκεια της ημέρας. Σε πιο προχωρημένα στάδια, γίνεται μόνιμο με μικρές μόνο αυξομειώσεις μέσα στο 24ώρο.

Αργότερα θα εμφανιστούν και τα άλλα σημάδια της φλεβικής ανεπάρκειας, όπως αλλαγές στο χρώμα και την ποιότητα του δέρματος, φλεγμονή του δέρματος, σκλήρυνση του λίπους και αλλαγή στο σχήμα του ποδιού χαμηλά στη γάμπα.

Τέλος μπορεί να εμφανιστεί και πληγή κοντά στον αστράγαλο (άτονο φλεβικό έλκος), που είναι το τελευταίο στάδιο της φλεβικής ανεπάρκειας.

Όταν αρχίσουν οι δερματικές αλλοιώσεις της φλεβικής ανεπάρκειας, υπάρχει κίνδυνος να μείνουν μόνιμα αισθητικά σημάδια στα πόδια μας, ακόμα κι αν θεραπεύσουμε τότε το φλεβικό μας πρόβλημα. Για τον λόγο αυτό πρέπει να θεραπεύουμε τους κιρσούς μας στα αρχικά στάδια.

Οι καλής ποιότητας, ελαστικές κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης (κλάση 1, ή 2) ασκούν αρκετή πίεση χαμηλά στο πόδι. Έτσι λοιπόν ελαττώνουν την λίμναση του αίματος, ελαττώνουν το πρήξιμο και βοηθάνε πολύ στα συμπτώματα της φλεβικής νόσου. Προσοχή όμως γιατί οι κάλτσες βελτιώνουν τα συμπτώματα και το οίδημα, αλλά δεν αναστέλλουν την εξέλιξη της φλεβικής νόσου.

Μπορεί λοιπόν σύντομα να βρεθούμε σε πιο προχωρημένα στάδια φλεβικής ανεπάρκειας με επιδείνωση της φλεβικής κυκλοφορίας και της ποιότητας ζωής μας.

Θρόμβος μπορεί να σχηματιστεί μέσα στις φλέβες του ποδιού, πιο συχνά στο ένα, σπάνια και στα δύο συγχρόνως. Όταν σχηματιστεί θρόμβος η φλέβα βουλώνει και δεν μπορεί να επιστρέψει το αίμα στη καρδιά. Το αίμα τότε λιμνάζει χαμηλά και αυτό προκαλεί πρήξιμο στο πόδι. Θρόμβος στις φλέβες μπορεί να σχηματιστεί χωρίς εμφανή λόγο, ή συνήθως γιατί υπάρχει προδιάθεση θρομβοφιλίας, είτε γιατί μείναμε ακίνητοι για μεγάλα διαστήματα (χειρουργεία, νοσηλείες, ταξίδια), είτε γιατί έχουμε κιρσούς.

Ο θρόμβος σε επιφανειακές φλέβες πονάει, είναι κόκκινος και είναι συνήθως ακίνδυνος. Όμως η θρόμβωση σε εσωτερικές φλέβες, μπορεί να περάσει απαρατήρητη. Προκαλεί πιο εύκολα πρήξιμο του ποδιού, γιατί κλείνει συνήθως μεγαλύτερες φλέβες, πονάει όμως λιγότερο, ή καθόλου. Δημιουργεί κακοδιαθεσία και πιθανόν λίγα δέκατα. Είναι επικίνδυνη, γιατί μπορεί εύκολα να επεκταθεί ή ακόμα χειρότερα να ξεκολλήσει ο θρόμβος και να ταξιδέψει στο πνεύμονα, όπου θα βουλώσει τα αγγεία του και θα προκαλέσει την εξαιρετικά επικίνδυνη πνευμονική εμβολή.

Σ΄ αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται έγκαιρη διάγνωση και αντιπηκτική αγωγή με ειδικά φάρμακα. Αν εμφανιστεί πρήξιμο στο ένα πόδι και ξαφνικός πόνος στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή και ταχυκαρδία πρέπει να επικοινωνήσετε με γιατρό το συντομότερο.

Η λέμφος είναι ένα πλούσιο σε πρωτεΐνες διαυγές υγρό που βρίσκεται ανάμεσα στα κύτταρα του σώματος και ταξιδεύει μέσα από ένα εκτεταμένο δίκτυο τριχοειδών και μικροσκοπικών αγγείων που λέγονται λεμφαγγεία.

Αυτό το υγρό φιλτράρεται στους λεμφαδένες όπου συλλαμβάνονται και καταστρέφονται όλες οι βλαβερές ουσίες, όπως τα μικρόβια. Το λεμφικό σύστημα βοηθάει πολύ την άμυνα του οργανισμού μας.

Σε ορισμένους ανθρώπους, μπορεί ο αριθμός των λεμφαγγείων στα πόδια να μην είναι αρκετός, ή ορισμένα λεμφαγγεία να καταστραφούν από χειρουργεία ή ατυχήματα, ή οι λεμφαδένες να αφαιρεθούν για ιατρικούς λόγους.

Σ΄ αυτές τις περιπτώσεις δυσκολεύεται η αποχέτευση της λέμφου, συσσωρεύεται η λέμφος στα πόδια και αν η κατάσταση δεν θεραπευθεί, οδηγεί σε λεμφοίδημα.

Το λεμφοίδημα πρήζει και παραμορφώνει το πόδι. Όταν γίνει χρόνιο θεραπεύεται δύσκολα και προδιαθέτει το πόδι μας σε μολύνσεις.

Το λεμφοίδημα πρέπει να θεραπεύεται από τα αρχικά του στάδια με κάλτσες διαβαθμισμένης ελαστικής συμπίεσης (κλάσης 2 ή 3) και πολλές άλλες συμβουλές που θα σας τις δώσει ο ιατρός σας ανάλογα με το πρόβλημα που έχετε.

Πρήξιμο χαμηλά στο πόδι μπορεί να οφείλεται και σε μολύνσεις. Μικρές αμυχές στο πόδι, μπορεί να δημιουργήσουν ανάπτυξη μικροβίων και μολύνσεις. Αυτό είναι πιο συχνό σε διαβητικούς. Συνήθως πρόκειται για Ερυσίπελας ή Κυτταρίτιδα. Εμφανίζονται συχνότερα σε λεμφοίδημα, παχυσαρκία, ή όταν υπάρχει κακή υγιεινή των ποδιών.

Πολλά φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν σαν παρενέργεια, ομοιόμορφο πρήξιμο και στα δύο πόδια μας:
– Ορμόνες, όπως αντισυλληπτικά και ορμόνες υποκατάστασης για την εμμηνόπαυση, καθώς και η τεστοστερόνη.
– Αντιυπερτασικά φάρμακα που περιέχουν αποκλειστές διαύλων ασβεστίου, όπως νιφεδιπίνη, αμλοδιπίνη, φελοδιπίνη, διλτιαζέμη, βεραπαμίλη.
– Στεροειδή, όπως κορτιζόνη, ανδρογόνα και αναβολικά.
– Αντικαταθλιπτικά, όπως τα τρικυκλικά και οι αναστολείς των ΜΑΟ.
– Αντιφλεγμονώδη (μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα)
– Φάρμακα για τον διαβήτη.

Παθήσεις τής καρδιάς μπορεί να προκαλέσουν δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια και να προκαλέσουν κατά τη διάρκεια της ημέρας ομοιόμορφη κατακράτηση νερού στα πόδια μας. Παθήσεις των νεφρών προκαλούν κατακράτηση νερού στο σώμα επίσης.

Παθήσεις του ήπατος μειώνουν την παραγωγή αλβουμίνης από το ήπαρ. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να διαφεύγουν υγρά από τα αγγεία, στον περιβάλλοντα χώρο και να δημιουργούνται πρηξίματα.

Η συσσώρευση υγρών γίνεται σε όλο το σώμα, αλλά η βαρύτητα κάνει αυτές τις κατακρατήσεις πιο έντονες στα πόδια και ειδικά στους αστραγάλους και τις γάμπες. Τα πρηξίματα αυτά είναι συμμετρικά και στα δύο πόδια, χωρίς πόνο.

Τα πρησμένα πόδια, το πρήξιμο ή οίδημα στα κάτω άκρα μπορεί να έχει πολλές αιτίες.

Ο ιατρός σας θα σας κάνει πολλές ερωτήσεις:

Το πρήξιμο εμφανίστηκε απότομα, ή αργά; Έχει αρχίσει να υποχωρεί, είναι στάσιμο, ή χειροτερεύει; Υπάρχει ιστορικό καρδιοπάθειας, παθήσεων των νεφρών, του ήπατος, ή του θυρεοειδούς; Παίρνετε φάρμακα καθημερινά; Υπάρχει ιστορικό αρθρίτιδας, ή τραυματισμού;

Το πρήξιμο είναι στο ένα, ή και στα δύο πόδια; Θα μπορούσε να είναι από κάποιο φάρμακο που παίρνετε για άλλο λόγο; Συνδυάζεται το πρήξιμο με πόνο στο πόδι; Αλλάζει το πρήξιμο στη διάρκεια της ημέρας; Βελτιώνεται στη διάρκεια του ύπνου;

Γίνεται κλινική εξέταση και διαπιστώνουμε το είδος του πρηξίματος. Βλέπουμε το χρώμα και πιθανές αλλοιώσεις του δέρματος. Τη θέση και την έκταση του πρηξίματος. Καταλαμβάνει και τα δάκτυλα, ή ξεκινά από τον αστράγαλο; Μέχρι ποιο ύψος στο πόδι εκτείνεται το πρήξιμο;

Ύπνος: Πόσες ώρες κοιμάστε την νύκτα; Κοιμάστε στο κρεβάτι ή σε πολυθρόνα; Κοιμάστε σε θέση μισοκαθιστή ή εντελώς ξαπλωμένοι; Κοιμάστε 8 ώρες συνεχόμενες ή διακόπτετε τον ύπνο διαβάζοντας ή βλέποντας ενδιάμεσα τηλεόραση σε καθιστή θέση;

Κινητικότητα: Όλη την ημέρα είστε καθισμένοι μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή, ή στη τηλεόραση με τα πόδια σας κάτω; Όταν περπατάτε λαχανιάζετε; ΠΡΟΣΟΧΗ. Πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να περπατήσουν με την πάροδο της ηλικίας ή όταν έχουν προβλήματα αρθρίτιδας και έτσι μειώνουν πολύ την καθημερινή τους κίνηση. Μπορεί να περπατάνε μερικά βήματα από το ένα δωμάτιο στο άλλο, ή μπορεί να περπατάνε σέρνοντας τα πόδια τους. Αυτό δεν είναι αρκετό για να επιστρέψουν τα υγρά από τα πόδια στη καρδιά.

Παχυσαρκία: Η παχυσαρκία προδιαθέτει σε πρηξίματα και τα επιδεινώνει. Μας κάνει επίσης λιγότερο κινητικούς.

Πρόσληψη αλατιού: Το επιπλέον αλάτι στο φαΐ, χειροτερεύει πάντα τα οιδήματα, γιατί κατακρατά επιπλέον υγρά στο σώμα μας. Ακόμα κι αν εμείς δεν βάζουμε αλάτι στο φαΐ μας πρέπει να ξέρουμε ότι όλα τα φαγητά που τρώμε έξω ή αγοράζουμε απ’ έξω συσκευασμένα ή όχι είναι γεμάτα αλάτι.

Ορμόνες: Αν είστε νέα γυναίκα, παρατηρήσατε το πρήξιμο να εμφανίζεται συγκεκριμένες ημέρες του κύκλου σας;

Πάντα πρέπει να ασχοληθούμε με την πάθηση που προκαλεί το οίδημα και τα πρησμένα πόδια.

Στα οιδήματα λόγω φλεγμονής ασχολούμαστε με το πρόβλημα που προκαλεί το πρήξιμο κι όχι με το πρήξιμο. Μόλις θεραπευθεί η φλεγμονή θα υποχωρήσει και το πρήξιμο.

Στα πρηξίματα που οφείλονται σε κατακράτηση, η καλύτερη αντιμετώπιση είναι οι καλής ποιότητας ελαστικές κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης και η συχνή ξεκούραση των ποδιών σε ανάρροπη θέση. Τα λεμφοιδήματα πρέπει πάντα να αντιμετωπίζονται με επιμονή από τα αρχικά στάδια.

Ορισμένες φορές όμως το πρήξιμο είναι ακίνδυνο και είτε είναι αναπόφευκτο, είτε οφείλεται στο τρόπο ζωής μας.

Στις περιπτώσεις αυτές μπορούμε να συμβιώσουμε με τα πρησμένα πόδια. Αν όμως το πρήξιμο μας ενοχλεί αισθητικά, ή δυσκολευόμαστε να φορέσουμε παπούτσια, τότε οι ελαστικές κάλτσες (κλάση συμπίεσης 1 ή 2) είναι μια καλή λύση.

Τα πρησμένα πόδια, το πρήξιμο των ποδιών γενικότερα, μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε σημείο στα πόδια μας, όπως στις πατούσες, τα δάκτυλα, τους αστραγάλους, την κνήμη, το γόνατο και τον μηρό. Το πρήξιμο μπορεί να εμφανιστεί αργά ή απότομα, στο ένα πόδι ή στα δύο συγχρόνως.

Το παθολογικό πρήξιμο οφείλεται συνήθως σε δύο λόγους: σε συγκέντρωση – κατακράτηση υγρών στα πόδια μας, ή σε φλεγμονή σε τραυματισμένους ή άρρωστους ιστούς ή αρθρώσεις.

Πρέπει να αναφέρουμε ότι στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες της Μεσογείου υπάρχει η προδιάθεση σε μερικές γυναίκες να συγκεντρώνουν λίπος στα κάτω άκρα τους, ενώ το υπόλοιπο σώμα μπορεί να είναι αδύνατο, ή φυσιολογικό.

Αυτή η προδιάθεση, που είναι συνήθως κληρονομική, με την ηλικία επιδεινώνεται και μπορεί να παραμορφώσει τα πόδια της γυναίκας, που δεν προσέχει το σωματικό της βάρος.

Τα πόδια δείχνουν πρησμένα από την συσσώρευση λίπους και η κατάσταση λέγεται Λιποδυστροφία, ή Λιποίδημα.

Το πρήξιμο υπάρχει και στα δύο πόδια ομοιόμορφα και εμφανίζεται αργά στην διάρκεια ετών ή και δεκαετιών, ανάλογα με την αύξηση του σωματικού βάρους.

Μοιάζει με το λεμφοίδημα, αλλά ο ειδικός μπορεί να τα ξεχωρίσει. Θεραπεύεται με απώλεια κιλών, σωστή διατροφή και αερόβια άσκηση των ποδιών, αλλά γενικά η θεραπεία του είναι πολύ δύσκολη.

Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη και η γυναίκα που καταλαβαίνει ότι έχει την προδιάθεση, πρέπει από νεαρή ηλικία να προσέχει το σωματικό της βάρος, την διατροφή της και να γυμνάζεται συστηματικά.

Το λιποίδημα μπορεί να συνδυάζεται και με άλλες αιτίες πρηξίματος των ποδιών. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις μπορεί το πρήξιμο να περιοριστεί με την ανάλογη θεραπεία.

Η κατακράτηση υγρών δημιουργείται όταν υπάρχει πρόβλημα στο κυκλοφορικό σύστημα (φλέβες, αρτηρίες, καρδιά), στη λεμφική κυκλοφορία, ή στη λειτουργία των νεφρών.

Μπορεί επίσης να γίνει κατακράτηση όταν παραμένουμε ακίνητοι σε καθιστή ή όρθια θέση για πολλή ώρα. Το πρήξιμο από κατακράτηση συνήθως δεν έχει πόνο.